ABD’nin New Orleans kentinde bir evin arka bahçesinde yaklaşık 2 bin yıllık bir Roma mezar taşı bulundu. Keşif, taşın binlerce kilometre öteden ABD’ye nasıl ulaştığını ortaya çıkarmak için uluslararası bir soruşturmaya neden oldu.
Tulane Üniversitesi’nden antropolog Daniella Santoro ve eşi Aaron Lorenz, evlerinin bahçesindeki çalıları temizlerken üzerinde Latince yazılar bulunan mermer bir levha fark etti. Başta kentin tarihi mezarlıklarından birine ait olabileceğini düşünen Santoro, durumu New Orleans Üniversitesi’nden antropoloji profesörü Ryan Gray’e bildirdi.
Gray, “Artık beni şaşırtacak bir şey kalmadığını düşünürken, her zaman yeni gizemlerle karşılaşıyorum” diyerek incelemelere başladı.
İtalya’da kaybolmuştu
Yapılan çeviri sonucunda taşın Praetorian filosuna bağlı Misenensis üssünde görev yapmış bir Roma denizcisi Sextus Congenius Verus’a ait olduğunu ortaya çıktı.
Yazıtta şu ifadeler yer alıyordu:
Ölü ruhlarına: Bessi kabilesinden, Misenensis Praetorian filosu askeri Sextus Congenius Verus’a. 42 yaşında öldü, 22 yıl askerlik yaptı. Trireme Asclepius gemisinde görev yaptı. Mirasçıları Atilius Carus ve Vettius Longinus, ona layık olduğu bu taşı yaptırdı.
Ancak daha da şaşırtıcı olan, bu yazıtın İtalya’nın Civitavecchia kentindeki müzeden yıllar önce kaybolmuş olmasıydı. Gray, “Taşın birebir aynı tanımıyla bir örneği İtalya’daki müzede kayıptı. Bu, araştırmamızın yönünü tamamen değiştirdi” dedi.
FBI devreye girdi
Taşın kimliği kesinleşince, FBI’ın Sanat Suçları Ekibi olaya dahil oldu. Eser koruma altına alındı.
Ancak asıl soru hala cevapsızdı: Bu Roma mezar taşı nasıl olmuştu da İtalya’dan 8 bin 400 kilometre uzaktaki Louisiana’ya kadar gelmişti?
80 yıllık sır çözüldü
Yerel basında çıkan haberlerin ardından gizemli taşla ilgili beklenmedik bir telefon geldi. Evin önceki sahiplerinden Erin Scott O’Brien, haberi duyunca bahçesine yerleştirdiği mermer bloğu hatırladı.
O’Brien, “Sadece dekoratif bir sanat parçası sandım. 2 bin yıllık bir eser olduğundan haberim yoktu” dedi.
O’Brien’ın dedesi Charles Paddock Jr., Üçüncü Dünya Savaşı sırasında ABD ordusuyla İtalya’da görev yapmıştı. 1946’da New Orleans’a dönerken yanında eşi Adele ile birlikte bazı eşyalar getirmişti. Mezar taşı da büyük olasılıkla o dönemde taşınmıştı.
Paddock’un ölümünün ardından torunu taşı yıllarca ‘bahçe süsü’ olarak kullandı.