Çin Devlet Başkanı Şi: ŞİÖ, Hegemonyacılığa Ve Güç Siyasetine Karşı Etkin Bir Güç Haline Geldi

Devlet Başkanı Şi, Şanghay İşbirliği Örgütünün Çin’in Tiencin şehrinde düzenlenen 25. Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı’nın açılışında konuştu.

Örgütün kuruluşundan bu yana çok taraflılık anlayışıyla hareket ettiğini, yoğun istişareye ve faydaların paylaşılmasına dayalı bir küresel yönetim anlayışını ortaya koyduğunu belirten Şi, “ŞİÖ, uluslararası eşitliğin ve adaletin yanında olarak, uygarlıkların kapsayıcılığını ve birbirinden öğrenmesini savunarak hegemonyacılığa ve güç siyasetine karşı etkin bir güç haline geldi.” dedi.

Çin lideri, örgüt üyelerine farklılıkları kenara koyup işbirliğini ve dayanışmayı geliştirme çağrısında bulunarak, “Eşit ve düzen içinde çok kutuplu bir dünyayı ve evrensel olarak kapsayıcı bir ekonomik küreselleşmeyi savunmalı, küresel yönetim sistemini daha eşit ve adil hale getirmeliyiz.” ifadesini kullandı.

Ekonomik işbirliği

ŞİÖ’nün üye, gözlemci üye ve diyalog ortağı olarak 26 ülkenin katılımıyla dünyanın en geniş bölgesel örgütü haline geldiğine dikkati çeken Şi, 50’den fazla alana yayılan işbirliğinin 30 trilyon dolara yakın bir değer yarattığını dile getirdi.

Şi, Çin’in ŞİÖ üyesi ülkelerle ticaretinin 2,3 milyar doları aştığını, yatırımlarının 84 milyar dolara ulaştığını vurgulayarak, şunları kaydetti:

“Mega büyüklükteki pazarlarımızın ve üye ülkeler arasındaki ekonomik tamamlayıcılığın gücünden daha fazla faydalanmak için ticaret ve yatırımların kolaylığını artırmalı, enerji altyapısı, yeşil sanayi, dijital ekonomi, bilimsel ve teknolojik inovasyon ve yapay zeka alanında işbirliğini geliştirmeliyiz.”

Şi, ülkesinin bu yıl ŞİÖ üyesi ülkelere 2 milyar yuan (280 milyon dolar) bağış yapacağını ve ŞİÖ Bankalar Arası Konsorsiyumu üzerinde üye ülke bankalarına 10 milyar yuan (1,4 milyar dolar) kredi sağlayacağını bildirdi.

Çin lideri, gelecek 5 yılda ŞİÖ üyesi ülkelerde “Luban Atölyesi” adı verilen mesleki eğitim merkezlerinden 10 tane açmayı, 10 bin kişiye mesleki eğitim sağlamayı taahhüt etti.

Şanghay İşbirliği Örgütü

ŞİÖ, ilk olarak 1996’da sınır güvenliği ve ekonomik işbirliği ittifakı olarak Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından oluşturuldu. O yıllarda “Şanghay Beşlisi” olarak anılan gruba 2001’de Özbekistan’ın da dahil edilmesiyle örgütün kuruluşu gerçekleşti.

2017’de Kazakistan’da düzenlenen Astana Zirvesi’nde Hindistan ve Pakistan’ın üyelik süreçleri tamamlanırken 2021’de Tacikistan’da düzenlenen Duşanbe Zirvesi’nde İran’ın, 2024’te Kazakistan’da düzenlenen Astana Zirvesi’nde Belarus’un katılımıyla örgütün üye sayısı 10’a ulaştı.

Moğolistan ve statüsü Eylül 2021’den bu yana aktif durumda bulunmayan Afganistan, örgütte “gözlemci” olarak yer alırken ŞİÖ’nün, aralarında Türkiye’nin de olduğu 14 ülkeyle “diyalog ortaklığı” bulunuyor.

Örgüt üyesi ülkelerin yüz ölçümlerinin toplamı, Avrasya kıta parçasının yaklaşık yüzde 65’ini kapsıyor, dünya nüfusunun yüzde 40’ını ve küresel gayrisafi hasılanın yüzde 30’unu temsil ediyor.