Geleneksel inançlarla bilimsel gerçekler arasındaki farklar, toplumun sağlık konusundaki bilgi düzeyini sorgulamayı da beraberinde getiriyor.
Örneğin tüm ebeveynler çocuklarının soğuğa maruz kaldığında, soğuk içecekler içtiğinde ya da dondurma yediğinde boğazının şişmesinden, hastalanmasından korkar.
Peki, soğuk hava ve soğuk gıdalar gerçekten hasta eder mi?
Boğazı şişliğine sıcak mı soğuk mu iyi gelir?
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mustafa Kemal Olgun, bu gibi durumlarda bol sıvı tüketilmesi gerektiğini, boğaz ağrısı nedeniyle yutma güçleştiği için hastanın beslenme zorluğu yaşadığını ancak bol sıvı alması gerektiğini söyledi. İçilecek suyun çok soğuk olmasa da serin olarak tanımlanabilecek bir su olması gerektiğini söyleyen Olgun, serin bir su veya benzeri bir taze sıkılmış bir meyve suyu gibi benzeri bir sıvı gıdanın önerildiğini ancak sıcak suyun kesinlikle önerilmediğini vurguladı. Bunun nedeni sıcağın etkisi ile dolaşım artıyor, bu da boğazı biraz daha şişirerek ağrıyı artırıyor.
‘Bazı insanların vücut ısıları soğuğa ayarlı, bazılarının ise sıcağa ayarlı’
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Aytaç Karadağ ise aslında her iki yöntemin de temelde doğru olduğunu, bazı insanların vücut ısılarının soğuğa ayarlı, bazılarının ise sıcağa ayarlı olduğunu söyledi. Bu bağlamda birine sıcağın iyi gelirken aynı ailede diğer bireye soğuğun iyi gelebileceğini, bunun biraz da bireysel farklılıklardan kaynaklandığını dile getirdi.
‘Soğuk içecekler boğaz ağrısını dindirebilir’
Karadağ, temelde sıcak içeceklerin boğazdaki enflamasyonu azaltarak ağrıyı hafifletirken; soğuk içeceklerin boğazı uyuşturarak ağrıyı azaltabileceğini, dizimizi burktuğumuzda nasıl buz kompres yapıp ağrıyı hafifletmeyi amaçlıyorsak soğuk içeceklerin de aynı şekilde boğaz ağrısını dindirebileceğinden bahsetti. Karadağ, sıcak içeceklerin de aynı zamanda boğaz kaslarını gevşeterek yutkunmayı rahatlatabildiğini, boğazdaki balgamı yumuşatarak atılmasını kolaylaştıracağını sözlerine ekledi.
Soğuk su içmek boğazda enfeksiyona neden olur mu?
Dr. Aytaç Karadağ, doğru bilinenin aksine ezber bozarcasına soğuk su içmenin hatta buz tüketmenin boğazda enfeksiyona neden olmayacağını, soğuk hassasiyeti olanlarda boğazda huzursuzluğa, diş etlerinde çekilmeye ve ağrıya neden olabileceğini ama mikroorganizmaların soğukta üreyemeyeceğini belirtti ve ekledi:
Boğazda, altta yatan bir enfeksiyon yoksa soğuk su içmenin herhangi bir hastalık başlangıcına neden olmayacağını belirten Olgun, hastada öncelikle altta yatan enfeksiyon veya bağışıklık sorunları gibi sebepler araştırılmalı ve varsa tedavi edilmesi gerektiğini söyledi.
Terliyken soğuk soğuk su içmek hasta eder mi?
“Böyle durumlarda her şeyi soğuk su tüketimine bağlamak yanlış olur.” diyen Olgun, terli iken öncelikle ılık bir duş almanın ve kıyafet değişiminin gerekli olduğunu, çünkü vücut ısımızı bu şekilde korumamızın mümkün olduğunu söyledi ve ekledi:
Karadağ, bu inancın tamamen yanlış olduğunu, terliyken soğuk su içmenin bizi doğrudan hasta etmeyeceğini ancak terliyken soluklanmadan hızlıca soğuk su içilmesi durumunda vücut sıcaklığını düşüreceği için soğuk algınlığına yakalanma riskini artıracağını söyledi. Bu durumun daha ziyade ortam soğuk ise gerçekleşeceğini yani kumsalda güneşlenirken terli halde soğuk su içmek hasta etmezken; esen rüzgarın altında terliyken içilen soğuk suyun hasta edebileceğini sözlerine ekledi.
‘Yurt dışında çocuk doktorları bazen soğuk algınlığında ağrı hissiyatını azaltması için dondurma öneriyor’
Genelde ebeveynler dondurma yedikten sonra çocuklarının boğaz ağrısı yaşadığını söylüyorlar. Burada suçlu dondurma mı yoksa hijyenik koşullarda üretilmeyen ürünler mi?
Yurt dışında çocuk doktorlarının bazen soğuk algınlığında ağrı hissiyatını azaltması için dondurma tüketimini önerebildiğini belirten Karadağ, bazı insanlarda dondurmanın hızlı bir şekilde ısırarak tüketilmesinin boğazdaki sinir uçlarının soğukla uyarılması nedeniyle boğazda huzursuzluğa neden olabileceğini, normalde hijyenik şartlarda üretilmiş ve soğuk zinciri muhafaza edecek şekilde saklanan dondurmalarda mikroorganizma üremeyeceği için direkt olarak hastalık etkeni olmayacağını vurguladı. Ancak hijyenik koşullarda üretilmezse ve taşıma-saklama koşullarında soğuk zincir bozulmuş ise çok rahat bir şekilde son derece toksik olan stafilokok bakterisinin dondurmada üreyip hastalanmamıza neden olabileceğinin altını çizdi.