Türkiye’de yaşlılık aylığı alanların sayısı 12,2 milyona ulaştı. Emeklilerin bir kısmı çalışmaya devam ediyor. Kimileri sigortalı olarak, kimileri ise sigortasız çalışıyor.
Emekli olan bir kişi, emekli aylığını kestirmeden 4/a (SSK) statüsünde sigortalı çalışabiliyor. Bu durumda işvereni onun adına Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödüyor. Bu prim, çalışanın brüt maaşının yüzde 32’si kadar oluyor. Bunun yüzde 7,5’i işçi, yüzde 24,5’i işveren payıdır.
SGDP ödenen sigortalı çalışmanın emekli aylığına hiçbir katkısı yoktur. Yani bu prim, maaşı artırmaz.
Emekli aylığını kestirip sigortalı çalışmak maaşı artırır mı?
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre emekli aylığını kestirerek yeniden sigortalı çalışırsanız sizden normal sigorta primi alınır. Çalışma bittikten sonra tekrar emeklilik dilekçesi verdiğinizde, ödenen prim ve çalışma süresine göre emekli aylığınız yeniden hesaplanır ve artar.
Ama bu yöntem herkes için avantajlı değildir. Örneğin:
📌 Emekli maaşı düşük, çalıştığı işin maaşı yüksek olan biri için avantajlı olabilir.
📌 Ancak emekli maaşı ortalama seviyede ve aldığı maaş da düşükse, pek bir kazanç sağlamaz.
Emekli aylığı her yıl için, bildirilen kazancın ortalamasının yüzde 2’si kadar artar. Örnek hesaplama:
Aylık brüt maaşı 50.000 TL olan biri, 3 yıl çalıştıktan sonra yeniden emekli olursa maaşı yaklaşık 3.000 TL artar.
Ancak bu kişi, 3 yıl boyunca 30.000 TL emekli maaşından vazgeçmiş olur. Toplam kaybı: 1.080.000 TL
Bu farkı telafi etmesi 360 ay (30 yıl) sürer.
Başka bir örnek:
Emekli maaşı 20.000 TL olan bir kişi, brüt maaşı 195.000 TL olan bir işte 3 yıl çalışırsa, emekli maaşı 11.700 TL artar.
Bu kişi 3 yıl boyunca 720.000 TL’lik emekli maaşını almaz.
Bu kaybı 61 ayda (yaklaşık 5 yıl) telafi eder.
Yaşı gençse bu tercih daha avantajlı olabilir.
Peki sigortasız çalışmak neden riskli?
Bazı emekliler, “Zaten sağlık güvencem var, SGDP bana bir şey kazandırmaz” diye düşündüğü için sigortasız çalışmayı tercih ediyor. Ancak bu çok riskli ve hak kaybına yol açan bir durumdur.
Sigortalı çalışmanın emekliye sağladığı iki önemli hak vardır:
İş kazası ve meslek hastalığı sigortası
Eğer iş kazası geçirir veya meslek hastalığı nedeniyle yüzde 10 veya daha fazla iş gücü kaybı yaşarsanız, emekli maaşına ek olarak sürekli iş göremezlik geliri bağlanır.
İş kazası sonucu yaşam kaybı olursa, eş ve çocuklara ölüm geliri bağlanır.
İhbar ve kıdem tazminatı hakkı
Sigortalı çalışan emekli bir işçi, işten çıkarıldığında ihbar ve kıdem tazminatı alabilir.
Sigortasız çalışıyorsa bu hakları alması için mahkemeye başvurması, sigortalı çalıştığını ispatlaması gerekir. Bu süreç hem uzun hem de belirsizdir.