İran, Avrupa’nın BM Yaptırımlarını Geri Getirme çabalarına Karşılık UAEA Ile Işbirliğini Askıya Alacak

Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyinin açıklamasına göre, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın başkanlığında toplanan Konsey, bölgedeki durumu ve İsrail’in bölgedeki saldırganlığını ele aldı.

2015’teki nükleer anlaşmanın taraflarından İngiltere, Fransa ve Almanya’nın, Tahran’a BM yaptırımlarını geri getirme çabalarının da görüşüldüğü toplantıda, İran’ın mevcut koşullardaki politikasının, bölgede barış ve istikrarın sağlanması için mümkün olduğunca işbirliği yapmak olacağı vurgulandı.

İran’ın İsrail ve ABD’nin saldırıları sonrasında askıya aldığı denetimlerin yeniden başlamasını sağlayacak şekilde UAEA ile 9 Eylül’de varılan anlaşmaya işaret edilerek “Dışişleri Bakanlığının, Ajans ile işbirliği yapmasına ve sorunu çözmeye yönelik planlar sunmasına rağmen Avrupa ülkelerinin eylemleri, Ajans ile işbirliğini fiilen askıya alacaktır.” ifadelerine yer verildi.

İran’a BM yaptırımlarının getirilmesini sağlayacak “snapback” mekanizması

İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan 2015’teki nükleer anlaşmada yer verilen ve “snapback” olarak adlandırılan, İran’a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip mekanizmayı 28 Ağustos’ta işletme kararı almıştı.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Avrupalı tarafların, “anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri” ve “anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri” için mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanağa sahip olmadığını ifade etmişti.

Nükleer anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) İran ile ortak gönderdikleri mektupta, Avrupalı ülkelerin İran’a BM yaptırımlarını geri getirebilecek “snapback” mekanizmasını işletme kararının “hukuken geçersiz” ve “mantıksız” olduğunu savunmuştu.

İran, İsrail ve ABD’nin saldırıları sonrasında askıya aldığı denetimlerin yeniden başlamasını sağlayacak şekilde UAEA 9 Eylül’de anlaşmaya vardı. Avrupa ülkeleri tarafından olumlu karşılanan bu adım yeterli görülmemişti.

Tahran’a BM yaptırımlarını kaldıran 2231 sayılı BMGK kararında yer alan “snapback” mekanizmasının rutin prosedürü doğrultusunda, BMGK’ye sunulan ve İran’a yönelik yaptırımların geri getirilmemesini öngören bir tasarı dün yapılan oylamayla reddedilmişti.

“Snapback” süreci, yeni karara yol açacak son dakika bir anlaşma olmaz ya da son tarih uzatılmazsa 28 Eylül gece yarısı sona erecek ve İran’a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girecek.