İran Ile Rusya, Avrupa’nın Tahran’a BM Yaptırımlarını Geri Getirme Hakkı Olmadığı Görüşünde

İran resmi haber ajansı IRNA’ya göre, Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile telefonda görüştü.

Görüşmede, İran’ın nükleer programı ve Avrupa ülkelerinin İran’a BM yaptırımlarını geri getirme imkanına sahip “snapback” olarak adlandırılan tetik mekanizmasını işletme tehditleri ele alındı.

Nükleer anlaşmanın tarafı Avrupa ülkelerinin, nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediğine dikkati çeken iki bakan, bunun yanı sıra bu ülkelerin ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine saldırıya destek vermesi nedeniyle 2015’teki nükleer anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı kararı ihlal ettikleri için “snapback” mekanizmasını işletmek için hukuki ve ahlaki dayanağa sahip olmadıkları görüşünü paylaştı.

İngiltere, Fransa ve Almanya’nın, “snapback” mekanizmasını içeren 2231 sayılı kararın yürürlükten kalkacağı tarihin uzatılması yönündeki teklifine değinen İran Dışişleri Bakanı Erakçi, sürenin uzatılması kararının, BMGK’nın sorumluluğunda olduğunu düşündüğünü belirtti.

İki bakan, İran ve Rusya arasında çeşitli düzeylerde etkileşim ve istişarelerin sürdürülmesinin önemini vurguladı.

2015’teki nükleer anlaşma ve ” mekanizması”

İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı anlaşma imzalanmıştı.

ABD, 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran’a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD’nin yaptırımlarını telafi edecek önlemler almasını istemiş ancak Avrupalılar ABD’nin eylemine karşı çıksa da bu konuda adım atamamıştı.

İran, bunun üzerine 1 yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve yüksek düzeyli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.

E3 olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer anlaşmada yer verilen ve “snapback” olarak adlandırılan, İran’a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor. Mekanizmanın hayata geçirilme süresi 18 Ekim’de sona eriyor.

Diğer yandan, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya, 25 Temmuz’da İstanbul’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir araya gelmişti. Taraflar, görüşmelerin sürdürülmesi konusunda mutabık kalmıştı. Taraflar 26 Ağustos’ta yeniden bir araya gelecek.

İranlı yetkililer, BM yaptırımlarının geri getirilmesi halinde 1970’ten beri üye oldukları Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasını (NPT) gözden geçireceklerini duyurmuştu.