Hindistan’daki araştırmacılar, evrenin yalnızca 1.5 milyar yaşında olduğu bir döneme ait, Samanyolu’na benzer yapıda dev bir spiral galaksi keşfetti. James Webb Uzay Teleskobu (JWST) verileri üzerinden yapılan incelemelerde gözlemlenen galaksi, yaklaşık 12 milyar yıl önceye ait ışığıyla günümüze ulaştı ve bilim dünyasında büyük heyecan yarattı.
Evrendeki galaksilerin çoğunun oluşumunun düzensiz ve kaotik bir süreç izlediği düşünülen kozmik şafak döneminde, bu kadar düzenli ve gelişmiş bir spiral yapının varlığı bilim insanlarını şaşırttı.
12 milyar yıl önceye ait keşfe ‘Alaknanda’ ismi verildi
Hindistan’daki Tata Temel Araştırma Enstitüsü’ne bağlı Ulusal Radyo Astrofiziği Merkezi’nde (NCRA-TIFR) doktora yapan Rashi Jain ve danışmanı Prof. Yogesh Wadadekar, keşfettikleri bu galaksiye Himalayalar’daki bir nehirden esinlenerek “Alaknanda” adını verdi.
Galaksinin yaklaşık 30 bin ışık yılı çapında olduğu ve iki simetrik spiral kolunun, parlak bir merkez etrafında düzenli biçimde döndüğü tespit edildi. Jain, JWST tarafından sağlanan yaklaşık 70 bin gök cismi görüntüsünü incelerken yalnızca bir tanesinin bu kadar net bir ‘büyük tasarımlı spiral galaksi’ yapısı gösterdiğini belirterek, keşif anında büyük bir heyecan yaşadığını ifade etti.
Spiral kollarda gözlemlenen ve bilim dünyasında ‘ip üzerindeki boncuklar’ olarak tanımlanan yıldız kümeleri, günümüzde yakın galaksilerde görülen yapıların çok erken bir dönemde de var olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılara göre bu durum, erken evrenin sanılandan çok daha hızlı bir şekilde karmaşık yapılar oluşturabildiğini gösteriyor.
Samanyolu’ndan 30 kat daha hızlı yıldız üretiyor olabilir
Prof. Wadadekar’a göre Alaknanda, kısa bir sürede yaklaşık 10 milyar Güneş kütlesinde yıldız oluşturmuş durumda. Ayrıca bu galaksinin yıldız üretme hızı, günümüzde Samanyolu’na kıyasla 20 ila 30 kat daha yüksek. Bu da, galaksinin evrenin çok erken bir döneminde şaşırtıcı derecede hızlı bir gelişim gösterdiğine işaret ediyor.
NASA verilerine göre evrende yaklaşık 100 milyar galaksi bulunuyor ve bunların büyük kısmı Büyük Patlama’dan sonraki ilk milyonlarca yıl içinde oluşmaya başladı. Ancak bugüne kadar yapılan gözlemler, bu erken dönemdeki galaksilerin genellikle küçük, düzensiz ve düşük kütleli olduğunu ortaya koyuyordu. Alaknanda ise bu genel tabloyla çelişen nadir örneklerden biri olarak öne çıktı.
Galaksinin bugünkü hali bilinmiyor
Araştırmacılar, bu keşfin galaksilerin nasıl şekillendiğine dair mevcut modellerin yeniden ele alınmasına yol açabileceğini belirtiyor. Elde edilen veriler, evrenin erken dönemlerinde düşünüldüğünden çok daha olgun ve organize yapılar barındırabileceğini gösterdi.
Galaksinin bugün ne durumda olduğu ise bilinmiyor. Çünkü gözlemlenen ışık, 12 milyar yıl süren bir yolculuğun ardından Dünya’ya ulaştı. Bilim insanları şimdi, Alaknanda’nın spiral kollarını nasıl bu kadar erken bir dönemde oluşturabildiğini daha iyi anlamak için James Webb ve Şili’deki ALMA Gözlemevi ile ek gözlemler yapmayı planlıyor.