ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu (USGS), Hawaii’nin Büyük Ada’sında bulunan Kilauea Yanardağı için pazar günü yeni bir turuncu seviye ‘takip’ uyarısı yayımladı. Kurum, ‘bir lav püskürtme aşamasının yakın olduğunu’ bildirdi.
USGS, patlama sırasında açığa çıkan yüksek seviyelerdeki volkanik gazların, özellikle kükürt dioksitin önemli bir tehlike oluşturduğunu belirtti.
Kükürt dioksit atmosfere karışarak görünür bir pus tabakasına dönüşüyor ve bu tabaka rüzgar yönünde geniş bir alana yayılabiliyor.
Kükürt dioksit ve bu tabaka yüksek yoğunluklarda solunum ve diğer sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Ne biliniyor?
Kilauea, dünyanın en aktif yanardağlarından biri olarak kabul ediliyor ve Volcanoes National Park sınırları içinde yer alıyor. Güncel patlama döngüsündeki kesintili fışkırma epizodları Aralık 2024’te başlamıştı.
USGS, ‘lav fışkırması epizodlarının haftada bir ya da birkaç haftada bir görüldüğünü’ ve sıradaki epizodun 37’nci olacağını bildirdi.
Turuncu ‘takip’ seviyesi, bir yanardağın artan huzursuzluk gösterdiği, yeni bir patlamanın olasılığının yükseldiği ya da patlamanın sürmekle birlikte sınırlı risk oluşturduğu durumlarda kullanılıyor.
USGS açıklamasında, “Güney bacasından periyodik taşmalar devam ediyor. Gece boyunca görülen akışlar gündüze kıyasla daha uzun sürdü ve düşük kubbe fıskiyelerini içerdi” denildi ve eklendi:
Kabarmanın, sismik titremenin, parlamanın ve bacalardan gelen ön taşmaların sürmesi, yeni bir fışkırma epizodunun yakın olduğuna işaret ediyor. Her iki bacadan gelen taşmalar, magmanın kanallarda yüksek seviyede durduğunu gösteriyor.
Açıklamaya göre mevcut patlama, 1983-86 dönemindeki epizodik fışkırmalardan bu yana görülmeyen bir döngü yapısına sahip.
Görüntüler ve sahadaki riskler
Avrupa Uzay Ajansı’na bağlı Sentinel-2 uydularının 12 Kasım 2025 tarihli görüntülerinde, magmanın bulunduğu bölgeden yükselen duman, kaldera içindeki hareketliliği gösterdi.
Bölgede bir diğer önemli tehlike ise ‘Pele’nin saçı’ olarak bilinen, havaya saçılıp rüzgarla 10 milden (yaklaşık 16 kilometre) fazla taşınabilen volkanik cam lifleri.
USGS, bu parçacıkların deri ve göz tahrişine neden olabileceğini, ayrıca yağmur suyu toplama sistemlerini kirletebileceğini belirtti.
Kurumun yayınladığı canlı yayında lav akıntılarının yamaç boyunca aktığı ve yoğun volkanik gaz bulutlarının gökyüzüne yükseldiği görülüyor.
Yetkililerin uyarısı
USGS, Halemaʻumaʻu krateri çevresindeki duvar istikrarsızlığı, zemin çatlakları ve kaya düşmeleri gibi risklerin, bölgedeki depremlerle artabileceğini hatırlattı. Bu nedenle Kilauea kalderasının belirli kesimlerinin 2007’den bu yana halka kapalı olduğu vurgulandı.
USGS modelleri, 37’nci fışkırma epizodunun en olası başlangıcının 25 Kasım salı günü olduğunu, en geç 26 Kasım’a kadar gerçekleşme ihtimalinin yüksek göründüğünü aktardı.