Isaac Newton’ın 1687’de yazdığı Principia Mathematica eserindeki birinci hareket yasası, yaklaşık 300 yıldır yanlış anlaşılıyor. Virginia Tech Üniversitesi’nden filozof Daniel Hoek, Newton’ın orijinal Latince metninin 1729’daki İngilizce çevirisinde kritik bir hata tespit etti.
Araştırma sonuçları Philosophy of Science dergisinde yayımlandı ve bilim dünyasında büyük tartışmalara yol açtı. Uzmanlar, bu keşfin klasik mekaniğin öğretilme şeklini kökten değiştirebileceğini belirtiyor.
Çeviri hatasının detayları
Newton’ın orijinal Latince metininde kullandığı “quatenus” kelimesi, 300 yıldır “unless” (eğer olmadıkça) olarak çevriliyordu. Ancak Hoek’in araştırması, bu kelimenin “insofar” (olduğu sürece) anlamında çevrilmesi gerektiğini ortaya koydu.
Bu küçük görünen fark, yasanın tüm anlam çerçevesini değiştiriyor. Geleneksel yorum “bir cisim üzerine dış kuvvet etki etmedikçe hareketsiz kalır” derken, doğru çeviri “cismin momentum değişimi dış kuvvetlerden kaynaklanır” anlamına geliyor.
Bilim i̇nsanlarından tepkiler
Tufts Üniversitesi’nden George Smith, “Birinci yasanın asıl amacı kuvvetin varlığını çıkarsamaktır” açıklamasını yaptı. Utah Üniversitesi fizik araştırmacısı Ramón Barthelemy ise bilimsel kavramların doğru aktarımının önemini vurguladı.
Araştırma, Newton’ın Aristoteles’in eter teorisini çürütmek için yasayı yazdığını gösteriyor. Newton, evrendeki tüm cisimlerin aynı fizik yasalarına tabi olduğunu kanıtlamaya çalışmıştı.
Modern fiziğe etkiler
Yeni yorum, Newton’ın temel fikrini ortaya çıkarıyor: Atomlardan galaksilere kadar her hareket değişimi, dış kuvvetler tarafından yönetiliyor. Bu yaklaşım, gök cisimlerinin Dünya’daki nesnelerle aynı fizik kurallarına uyduğunu vurguluyor.
Bilim insanları arasında görüş ayrılıkları bulunsa da, çoğu uzman bu keşfin fizik eğitimini yeniden şekillendireceği konusunda hemfikir.