Suriye’nin kuzeybatısındaki Lazkiye ve Tartus illerini kapsayan sahil bölgesinde 6 Mart’ta yaşanan olayları incelemek amacıyla kurulan Gerçekleri Araştırma Komitesi’nin sonuç raporunda, olaylarda çoğu sivil ve 90’ı kadın 1426 kişinin öldüğü ifade edildi.
Komite, 4 ay süren incelemeler sonunda hazırlanan nihai raporunu ve bulgularını basın mensuplarıyla paylaştı.
AA’nın WhatsApp kanallarına katılın, önemli gelişmeler cebinize düşsün.
🔹 Gündemdeki gelişmeler, özel haber, analiz, fotoğraf ve videolar için Anadolu Ajansı
🔹 Anlık gelişmeler için AA Canlı
Basın toplantısında konuşan Komite Sözcüsü Yaser el-Ferhan, bulguların “kesin kanıtlara değil, şüpheye dayandığını”, araştırma sürecinde Birleşmiş Milletler’in (BM) kurumlarıyla istişare ederek gerekli standartları karşılamaya çalıştıklarını söyledi.
Komitenin paylaştığı raporda, öldürme, yağma ve talan gibi olaylara karıştığından şüphelenilen 298 kişinin kimliğinin tespit edilip savcılığa sevk edildiği; 37’sinin ise tutuklandığı aktarıldı.
Raporda, 298 isimden kaçının güvenlik güçlerinden olduğu belirtilmezken, olaylarda çoğu sivil ve 90’ı kadın 1426 kişinin öldüğü teyit edildi.
İhlallerin yaygın olduğu ancak organize olmadığı görüşüne yer verilen raporda, olayın faillerinin ideolojik sebeplerden ziyade intikam alma dürtüsüyle hareket ettiği vurgulandı.
Raporda, ordu ve iç güvenlik güçlerinden 238 kişinin öldüğü saldırıların faili olarak devrik rejim unsurlarından meydana gelen El-Fulul adlı grubun gösterildiği, 265’inin kimliğinin tespit edildiği El-Fulul grubunun sahil bölgesinde mezhep temelli bir “devlet kurmayı hedeflediği” tespiti paylaşıldı.
El-Fulul grubunun, hükümet çalışanlarının ailelerini de hedef alan eylemleri üzerine, sahil bölgesine diğer güvenlik güçlerinin yanı sıra ülkenin farklı kesimlerinden hükümete bağlı olmayan binlerce kişinin geldiği kaydedildi. Raporda, bu şekilde bölgede toplanan silahlı adam sayısının yaklaşık 200 bin olduğu ifade edildi.
Komite üyeleri, bazı silahlı grup mensupları dahil pek çok kişinin sivillere karşı yaygın ve ciddi ihlaller işlediğini söylemesine karşın, güvenlik güçlerini yöneten isimlerin ihlallerde bulunma emri verdiğine dair ellerinde kanıt olmadığını anlattı.
“Failler yakalanmalı”
Yetkili makamlara, olaylara karışan kişilerin kimliklerini tespit etmesi, özel soruşturma ve takip mekanizmaları oluşturması çağrısı yapılan raporda, “Fail konumundaki kişilerin yakalanması ve adil şekilde yargılanması sağlanmalıdır.” denildi.
Raporda, güvenlik ve istihbarat kurumlarının yapılarının yeniden düzenlenmesi gerektiği tavsiye edilerek, mağdurlar için “yasal temelli tazminat mekanizmasının” başlatılması çağrısında bulunuldu.
Suriye’deki geçiş döneminin adil bir şekilde sürdürülebilmesi için gerekli tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanan raporda, “Ulusal yasalar ve adli sistem, uluslararası sözleşmelere ve insan hakları standartlarına uyumlu hale getirilmelidir.” ifadesine yer verildi.
Raporda, Suriye’de “toplumsal diyalog, barış ve sosyal uyum programlarına” öncelik verilmesi gerektiğinin altı çizilerek, “Mezhepçilik, şiddet ve nefret söylemlerini kışkırtan içeriklere karşı yasama, yürütme ve eğitimsel tedbirler alınmalı ve medya ile sosyal medya platformları bu konuda denetlenmelidir.” denildi.
“İhlallere karışanların kimlikleri ortaya çıkarılmalı”
Sözcü Ferhan, ülkedeki silahlı grupların Savunma Bakanlığı yapısına entegrasyonunun hala “büyük ölçüde yüzeysel kaldığını” ifade ederek, sürecin tamamlanmadığını ve bu yapının, “Esad rejimi ordusunun dağıtılmasından kaynaklanan boşluğu doldurmak için geçici bir çözüm olduğunu” belirtti.
Komite Başkanı Hakim Cuma El-İnizi ise yaptığı değerlendirmede, soruşturmalarda elde edilen sonuçlara göre ihlallere karıştığı değerlendirilen kişi ve grupların kimliklerinin ortaya çıkarılması için yetkili makamların gerekli adımları atmasını tavsiye etti.
6 Mart sahil olayları
Devrik rejim unsurları, 6 Mart 2025’te Tartus ve Lazkiye illeri ile Ceble ve Banyas ilçelerini kapsayan sahil bölgesinde, İçişleri Bakanlığı’na bağlı güvenlik güçlerinin yol kontrol noktalarına ve ordu karakollarına kapsamlı bir saldırı düzenlemişti.
Saldırıda, güvenlik güçleri ve sivillerden yüzlerce kişi hayatını kaybetmiş, bunun üzerine Savunma Bakanlığı bölgeye askeri takviye göndermişti.
Şam yönetimi, olaylara müdahil olan ve “disiplinsiz unsurlar” olarak tanımladıkları kişilerin, sahil bölgesinde öldürme, hırsızlık ve cinayet gibi ihlallerde bulunduklarını bildirmişti.
Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, 9 Mart’ta, olaylarla ilgili gerekli işlemlerin yapılması için Gerçekleri Araştırma Komitesi ve Toplumsal Barışı Koruma Yüksek Komitesi’ni kurma kararı almıştı.