2018 yılında teleskoplar, uzayın 200 milyon ışık yılı ötesinden gelen olağanüstü parlak ve garip bir patlama tespit etti. Bu olağandışı olay, sıradan bir süpernovadan çok daha hızlı ve parlak şekilde gerçekleşti. Bilim insanları, evrende birkaç benzer patlama daha tespit etti ve bu patlamaların ardındaki gerçeği bulmak için kolları sıvadı.
Patlama o kadar tuhaftı ki, bilim insanları ona teknik ismi AT2018cow yerine esprili bir takma ad verdi: “İnek” (The Cow). O zamandan bu yana görülen bu garip uzay patlamalarına ise rastgele isimler verildi.
Yine 2018’de görülen ZTF18abvkwla, Koala olarak adlandırılıyor. 2020’de tespit edilen ZTF20acigmel’e Deve, 2022’de bulunan AT2022tsd Tazmanya canavarı ve 2023’te görülen AT2023fhn ise Geyik Yavrusu olarak adlandırılıyor.
Başlangıçta bilim insanları bu patlamaları başarısız süpernovalar, patlamaya çalışan ancak bunun yerine patlayarak çekirdeklerinde bir kara delik oluşturan ve daha sonra onları içten dışa doğru tüketen yıldızlar olabileceğini düşündüler.
Görünüşte küçük bir patlama gibi algılansa da bu olay, Güneş Sistemi kadar büyük bir alanı etkisi altına aldı. Göz kamaştırıcı parlaklığı ve sıra dışı özellikleriyle gökbilim dünyasında yeni bir gizemin kapılarını araladı.
O zamandan bu yana bilim insanları, evrende birkaç benzer patlama daha tespit etti. Bu nadir olaylara Parlak Hızlı Mavi Optik Geçiciler ya da kısaca LFBot deniliyor.
Çapıcı 3 özelliği var
Cornell Üniversitesi’nden gökbilimci Anna Ho’nun aktardığına göre, bu patlamalar üç çarpıcı özelliğe sahip:
• Parlaklık: O kadar yoğun ki ışıkları milyonlarca kilometre öteden bile gözlemlenebiliyor.
• Mavi renk: Yaklaşık 40.000°C’lik sıcaklıkları sayesinde ışıkları spektrumun mavi bölgesine kayıyor.
• Geçicilik: Patlamalar çok kısa süreli oluyor, hızla parlayıp kayboluyor.
Araştırmacılar bu gizemli geçici olayların, henüz tam olarak tanımlanamamış özel bir kara delik türünün işareti olabileceğini düşünüyor. Henüz yanıtlanmamış sorularla dolu bu kozmik bulmacayı çözmek için çalışmalar devam ediyor.
Bir başka teori daha kabul görüyor
Bir başka teori daha ilgi çekmeye başladı, İnek patlamaları, orta kütleli kara delikler olarak bilinen ve henüz keşfedilmemiş orta büyüklükteki bir kara delik sınıfının kendilerine çok yaklaşan yıldızları yutmasıyla tetikleniyor. Geçen yıl Kasım ayında yayınlanan bir araştırma makalesi bu fikre ilişkin yeni kanıtlar sunarak tercih edilen açıklamanın bu olabileceğini öne sürdü.
Bu teorş doğru çıkarsa akademisyenler, evrendeki en küçük ve en büyük kara delikler arasında kayıp bir halka olan karanlık madde için hayati bir ipucu olan bu zor kara delik türünün varlığına dair hayati bir kanıt sağlayabileceğini düşünüyor.