Kanada’nın Alberta eyaletindeki yemyeşil ormanların yamaçlarının altında, binlerce dinozorun kalıntılarına ev sahipliği yapan dev toplu mezar, “Ölüm Nehri” adıyla biliniyor. Ölüm Nehri Pipestone Creek’te bugüne kadar yapılan kazılarda 8 bine yakın dinozor kemiği bulundu. Arkeologlar, yıllardır bu eşsiz fosil alanında kazı yaparak 72 milyon yıllık büyük bir gizemi çözmeye çalışıyor. Bu kadar çok dinozor buraya neden geldi ve nasıl aynı anda öldü?
Triceratops’un kuzenleriyle dolu bir vadi
Kazılar, burada bulunan dinozorların Triceratops’un yakın akrabası olan Pachyrhinosaurus türüne ait olduğunu ortaya koydu. Yaklaşık beş metre uzunluğunda ve iki ton ağırlığındaki bu dört ayaklı devlerin kafalarında üç boynuz, belirgin bir kemikli fırfır ve burunlarının üzerinde “patron” adı verilen büyük bir çıkıntı bulunuyordu.
Bilim insanları, bölgedeki fosillerin olağanüstü yoğunluğuna dikkat çekiyor. Neredeyse her metrekarede 300’e yakın kemik olduğu tahmin ediliyor. Bu da çok sayıda Pachyrhinosaurus’un aynı anda, aynı yerde öldüğünü gösteriyor. Ekip, bu alanın Kuzey Amerika’daki en büyük dinozor kemik yataklarından biri olabileceğini düşünüyor.
Göç halindeki devasa bir sürü
Elde edilen bulgular, bu dinozorların her yıl kışı geçirmek için güneyden kuzeye doğru devasa sürüler halinde göç ettiklerini ortaya koyuyor. Üstelik kazılarda hem genç hem de yaşlı Pachyrhinosaurus bireylerinin kemiklerine rastlanması, bunun toplu bir göç sırasında yaşanan bir olaya işaret ettiğini gösteriyor.
Fosil kayıtlarında, bu kadar büyük bir dinozor grubunun aynı yerde ve aynı anda ölmesine neredeyse hiç rastlanmıyor. Bu yönüyle Pipestone Creek, bilim dünyası için eşsiz bir keşif noktası.
Sel felaketi mi her şeyin sebebi?
Kazı alanındaki kayalar, ani ve yıkıcı bir selin izlerini taşıyor. Bilim insanlarına göre, hızlı hareket etme konusunda pek yetenekli olmayan Pachyrhinosaurus’lar, aniden gelen bu devasa sele karşı koyamadı. Akarsuyun taşıdığı tortuların oluşturduğu çalkantılı katmanlar, yaşanan yıkımın taşlarda adeta donmuş bir anı gibi saklandığını gösteriyor.
Yüzlerce dinozoru öldüren dev su baskını ise büyük bir fırtınaya işaret ediyor.
Binlerce kemik, zamanda donmuş bir hikaye
Bugüne kadar bu bölgeden yaklaşık 8 bin dinozor kemiği çıkarıldı. Kıyı şeridindeki fosiller, kayalardan yıkanmış ve akan su tarafından adeta temizlenmiş durumda. Öyle ki bazı kemikler yer yüzeyinde duruyor, neredeyse alınmayı bekliyor. Bu da alanı bir kazı çalışmasından çok, geçmişe açılan bir pencere hâline getiriyor.